Hesperian Health Guides
Ang sistemang reproduktibo ng babae
HealthWiki > Kapag Walang Doktor ang Kababaihan > Kabanata 4: Pagkilala sa ating katawan > Ang sistemang reproduktibo ng babae
Pinapakita ng drowing sa baba kung ano ang itsura ng vulva at ano ang tawag sa iba’t ibang bahagi nito. Pero kakaiba ang bawat babae. May pagkakaiba sa laki, hugis at kulay ng mga bahagi, laluna sa panlabas at panloob na mga tiklop o ‘labi.’
Ang panlabas na ari
Vulva: Lahat ng bahaging sekswal na makikita sa pagitan ng iyong binti.
Mons: ang bahagi ng vulva na maraming bulbol at maumbok (dahil sa taba).
Panlabas na mga tiklop: mga matabang labi na sumasara kapag magkadikit ang binti. Pinoprotektahan nito ang mga panloob na bahagi.
Panloob na mga tiklop: mga nakalaylay na tiklop ng balat na malambot, walang buhok, at sensitibosa paghipo.
Sa pagtatalik, umuumbok at nangingitim ang mga panloob na labi.
Sa pagtatalik, umuumbok at nangingitim ang mga panloob na labi.
Clitoris o tinggil: Maliit ito at may hugis na mani o usbong ng bulaklak. Ito ang bahagi ng vulva na pinakasensitibo sa paghipo. Kapag hinimashimas ito at ang paligid nito, puwedeng mapukaw nang sekswal ang babae at makarating sa rurok (orgasmo).
Bukana ng puwerta: Butas papasok sa puwerta.
Hymen: Isang manipis na piraso ng balat na bahagyang nasa loob ng puwerta. Puwedeng maunat o mapunit ang hymen at dumugo nang kaunti dahil sa mabigat na trabaho, laro o iba pang aktibidad. Puwede rin itong mangyari sa unang pakikipagtalik ng babae. Magkakaiba ang lahat ng hymen. Ang ibang babae ay wala talagang hymen.
Butas ng puwit: Ito ang bukasan ng bituka, kung saan inilalabas ng katawan ang dumi o tae.
Lagusan ng ihi: Ito ang panlabas na butas ng daanang-ihi o urethra. Ang daanang-ihi ay isang maikling tubo na nagpapadaloy ng ihi mula sa pantog na imbakan nito palabas ng katawan.
Ang mga suso
Iba’t iba ang hugis at laki ng mga suso. Nagsisimula itong lumaki sa batang babaeng nasa pagitan ng 10 at 15 taon, sa pagdadalaga (puberty) niya. Gumagawa ito ng gatas para sa sanggol pagkatapos ng pagbubuntis. Kapag hinihimas sa pagtatalik, tumutugon ang katawan ng babae—namamasa ang puwerta at nagiging handa para sa seks.
Loob ng suso:
Glandula (glands) gumagawa ng gatas.
Ducts daluyan ng gatas papuntang utong.
Sinuses imbakan ng gatas hanggang inumin ng sanggol.
Utong dito lumalabas ang gatas mula sa suso. May utong na naka-alsa, at mayroon ding pantay.
Areola maitim at magaspang o bukol-bukol na balat sa palibot ng utong. Naglalabas ang mumunting bukol ng langis para manatiling malambot at malinis ang utong.
Ang panloob na ari
Mga obaryo: Naglalabas ang mga obaryo ng isang itlog bawat buwan sa fallopian tube ng babae. Kapag sumanib ang semilya ng lalaki sa itlog, maaaring mabuo ang sanggol. May 2 obaryo ang babae, isa sa magkabilang gilid ng matris. Kasinlaki ng kalamansi o duhat ang bawat obaryo.
Fallopian tubes: Nagkokonekta ng matris sa mga obaryo ang fallopian tubes. Kapag naglabas ng itlog ang obaryo, dumadaan ito sa fallopian tubes patungo sa matris.
Cervix: Ito ang bukana o bukasan ng matris papuntang puwerta. Nakakalusot ang semilya sa maliit na butas sa cervix para makapasok sa matris, pero pinoprotektahan ang matris mula sa ibang bagay, tulad ng titi ng lalaki. Sa panganganak, bumubuka ang cervix para makalabas ang sanggol.
Matris: Isang buslo ng kalamnan (muscle) ang matris. Galing dito ang buwanang regla. Dito lumalaki ang dinadala sa pagbubuntis.
Puwerta o puke: Lagusan mula vulva papuntang matris ang puwerta. Gawa ito sa ispesyal na klase ng balat na madaling umunat sa pagtatalik o panganganak. Namamasa o naglalabas ito ng likido (discharge) na tumutulong para manatili itong malinis at makaiwas sa impeksyon.
Huling binago ang pahinang ito: 11 Set 2017