Hesperian Health Guides
Ano ang gagawin kung nagahasa ka
HealthWiki > Kapag Walang Doktor ang Kababaihan > Kabanata 19: Panggagahasa at sekswal na pag-atake > Ano ang gagawin kung nagahasa ka
- Sino ang puwede mong hingan ng tulong?
- Gusto mo bang magsumbong sa pulis?
- Saan ka makakapunta para sa medikal na pangangalaga?
- Gusto mo bang subukan na maparusahan ang nanggahasa?
Kailangan mo ng kasama para hingahan ng lungkot, sakit, takot o galit; para alalayan ka sa medikal na pangangalaga; at para tulungan kang magpasya kung ano ang gagawin. Pumili ng taong matatag, maaasahan, may malasakit sa iyo, at pinagkakatiwalaan mong hindi magsasabi sa iba. Minsan masyadong masama ang loob ng asawa o mga magulang kaya hindi rin sila makabigay ng sapat na suporta.
Mga nilalaman
Kung may kilala ka na nagahasa
- Ipanatag ang kalooban niya na hindi niya ito kasalanan.
- Alalayan siya. Pakinggan ang kanyang hinaing, tulungan siyang magpasya kung ano’ng kailangan niya, at tiyakin sa kanya na kaya niyang ipagpatuloy ang buhay.
- Igalang ang kanyang kahilingan na mapag-isa at matiyak ang kaligtasan. Huwag sabihin kahit kanino, maliban kung gusto niyang ipasabi.
- Samahan siya sa pagpunta sa health worker; sa pagbibigay ng pahayag sa pulis; sa pakikipag-usap sa taong may kasanayang makinig at sumuporta sa kanya; sa pakikipagkita sa abugado; at sa pagpunta sa korte kung gusto niyang gawin ang mga ito.
- Huwag ipagtanggol ang nanggahasa kung kilala mo. Panganib siya sa lahat ng babae sa komunidad.
Kailangang gawin nang maingat ang desisyon na gamitin ang batas.
Kung walang health worker, makakatulong ang impormasyon para mapigilan at malunasan ang ilan sa mga problema.
Dagdag na impormasyon
pang-emerhensyang kontrasepsyon- May sasama ba sa iyo na makipag-usap sa pulis?
- Nakatulong na ba ang batas sa ibang babae na nagahasa sa inyong komunidad?
- Gusto mo bang manatiling pribado ang panggagahasa? Kaya ba ng pulis na magtago ng pribadong impormasyon?
- Tinakot ka ba ng nanggahasa ng dagdag na kapahamakan kung magsusumbong ka?
- Kung mahuli ang nanggahasa at mapatunayan ang krimen, paano siya parurusahan?
Kung iniisip mong iulat ang panggagahasa sa pulis, gawin mo ito sa pinakamaagang panahon. Huwag maghugas bago pumunta, at dalhin sa isang bag ang suot mo nang magahasa ka. Makakatulong ang mga ito na mapatunayan mong nagahasa ka. Magsama ng kaibigan, at hilingin na babaeng health worker, kung maaari, ang mag-eksamin sa iyo.
Kung hindi mo gustong pumunta sa pulis, o kung matatagalan ka bago makapunta, kailangan mong magpatingin sa isang health worker—kahit hindi ka masyadong nasaktan. Sabihin mo sa health worker na nagahasa ka. Dapat suriin ka niya para sa mga sugat o punit, at bigyan ng ilang gamot para mapigilan ang pagbubuntis at mga impeksyon na naihahawa sa pagtatalik (INP). Hilingin na isulat ang lahat ng matuklasan niya dahil makakatulong itong patunayan sa pulis o sa ibang taga-komunidad na nagahasa ka. Hilingin na isulat ang lahat ng matuklasan niya dahil makakatulong itong patunayan sa pulis o sa ibang taga-komunidad na nagahasa ka.
Para sa health worker
Kung may maeksamin kang babae na nagahasa:
Tratuhin siya nang may malasakit at pag-unawa. Huwag siyang sisihin. Baka mahirapan siya na titingnan o hihipuin mo kaya ipaliwanag muna ang lahat sa kanya at maghintay hanggang sa handa na siyang mahipo. Tandaan na maaaring tatagal, posible ng hanggang ilang taon, ang mga nadarama niya tungkol sa panggagahasa.
Lunasan ang mga problemang pangkalusugan. Bigyan siya ng gamot para mapigilan ang mga INP, HIV at pagbubuntis. Kung buntis na siya, tulungan siyang magpasya kung ano ang gagawin.
Isulat kung sino ang gumahasa at kung ano ang eksaktong nangyari. Kung hindi nagtatago ng rekord ang inyong klinika, gumawa ng isa at itago sa ligtas na lugar. Kung kaya mo, magdrowing ng harap at likod ng katawan niya at markahan ang lugar kung saan siya nasaktan. Ipakita o sabihin mo sa kanya ang sinulat mo at ipaliwanag na magagamit ito para suportahan ang katotohanang nagahasa siya kung gagamitin niya ang batas.
Lunasan ang kalusugan ng pag-iisip. Tanungin kung may makakausap siya. Tulungan siyang irespesto muli ang sarili at matamo ang kontrol sa sariling buhay.
Tulungan siyang gumawa ng sariling desisyon. Kung gusto niyang pumunta sa batas, tulungan siyang humanap ng serbisyong legal. Tulungan siyang humanap ng ibang serbisyo sa komunidad para sa mga babaeng nagahasa.
Tulungan siya na magsabi sa partner o pamilya. Kung hindi pa nila alam, alukin siya na tutulong kang magsabi. Matutulungan mo silang maghanap ng paraan ng pagsuporta hanggang makabawi siya mula sa panggagahasa. Tandaan na madalas kailangan din ng tulong ng mga kapamilya para mapangibabawan ang mga damdamin nila tungkol sa panggagahasa.Kung papunta ka sa pulisya
|
| Sa ilang bansa, nakipagtulungan sa pulis ang kababaihan para magkaroon ng mga babaeng pulis na may ispesyal na pagsasanay para tumulong sa mga biktima ng panggagahasa at karahasan. |
Palaging magdala ng kasama kung pupunta sa pulisya.
Sa karamihan ng mga lugar, isang krimen ang panggagahasa. Pero maaring napakatagal at napakahirap patunayan na nagahasa ka.
Tatanungin ng pulis kung ano ang nangyari. Kung kilala mo ang nanggahasa, sabihin kung sino. Kung hindi mo kilala, kailangan mong ilarawan siya. Baka kailangan mong sumama sa pulis para sikaping makita siya. Maaaring ipa-eksaminasyong medikal ka sa isang medikolegal na doktor na katrabaho ng pulisya. Hindi ito eksaminasyon para lunasan ka. Ito’y para makatulong patunayan na nagahasa ka.
Kung maaresto ang nanggahasa, kailangang matukoy mo siya sa harap ng pulis o ng husgado sa korte. Kung may paglilitis, sikaping maghanap ng abugado na may nahawakan nang mga kaso ng panggagahasa. Sasabihan ka ng abugado kung ano’ng aasahang mangyari, at tutulungan kang maghanda para sa paglilitis. Palaging magdala ng kasamahan mo.
Hindi madali ang pagpunta sa korte dahil sa panggagahasa. Sa pagkukuwento kung ano’ng nangyari, baka maramdaman mo na parang ginagahasa ka muli. Hindi magiging mapang-unawa lahat. Susubukan ng ilan na sisihin ka o sabihing nagsisinungaling ka.