Hesperian Health Guides
Mga problema sa matris
HealthWiki > Kapag Walang Doktor ang Kababaihan > Kabanata 24: Kanser at mga tumutubo > Mga problema sa matris
Mga nilalaman
Karaniwang mga tumtutubo sa matris
Fibroid tumors
Ang fibroids ay mga tumutubo sa matris. Maaari magdulot ito ng hindi normal na pagdurugo mula sa puwerta, pananakit sa puson, at paulit-ulit na kusang pagkalaglag ng dinadala. Sa halos lahat ng kaso, hindi ito kanser.
Mga palatandaan:
- malakas na pagregla, o hindi napapanahong pagdurugo
- pananakit o mabigat na pakiramdam sa puson
- malalim na pananakit habang nakikipagtalik
Makikita sa ultrasound kung gaano kalaki ang fibroids |
Pagtuklas at paglunas ng fibroids
Madalas natutuklasan ang fibroids habang gumagawa ng pelvic exam. Kapag kinapa ang matris, malaki ito o mali ang hugis. Kung may ultrasound, makikita kung gaano kalaki ang fibroids.
Kung nagkakaproblema dahil sa fibroids, puwede itong tanggalin ng operasyon. Minsan ay tinatanggal ang buong matris. Pero madalas hindi kailangan ang operasyon dahil lumiliit karaniwan ang fibroids pagka-menopause, at hindi na nagiging problema. Kung malakas ang pagregla dahil sa fibroids, maaaring magka-anemia. Sikaping damihan ang pagkaing mayaman sa iron.
Polyps
Ang polyps ay mga tumutubo na kulay madilim na pula na maaaring tumubo sa loob ng matris o sa cervix. Bihirang-bihira na maging kanser ito.
Mga palatandaan:
- pagdurugo matapos makipagtalik
- malakas na pagregla o pagdurugo na wala sa takdang panahon
Pagtuklas at paglunas ng polyps
Sa pelvic exam, nakikita ang polyps sa cervix at kayang tanggalin nang madali at walang sakit ng taong may pagsasanay. Para makita ang polyps sa loob ng matris, kailangang kayudin palabas ang looban ng matris (D and C ang tawag dito). Natatanggal din ng D & C ang polyps. Pinapadala ito sa laboratoryo para matiyak na walang kanser. Kapag natanggal ang polyps, karaniwa’y hindi na ito bumabalik.
Kanser sa matris
(endometrial cancer, cancer of the uterus)
Madalas nagsisimula ang kanser sa matris sa dingding o lining sa loob ng matris (endometrium). Kung hindi malulunasan, maaaring kumalat ito sa matris mismo at sa ibang bahagi ng katawan. Pinakamadalas tumubo ang kanser na ito sa mga babaeng:
- lampas sa edad 40, laluna kung nagsimula na sa menopause
- sobra ang timbang
- may diabetes.
- gumamit ng hormone na estrogen na hindi kasama ang progesterone.
Mga palatandaan:
- malakas na pagregla
- hindi regular na pagregla o pagdurugo
- pagdurugo pagkatapos ng menopause
Pagtuklas at paglunas ng kanser sa matris
Para malaman kung may kanser sa matris ang babae, kailangang kayudin ng isang bihasa na health worker ang loob ng matris (D & C), o mag-biopsy, at ipadala ang himaymay sa laboratoryo para suriin. Kung may makikitang kanser, dapat operahan para tanggalin ang matris (hysterectomy) sa pinakamaagang panahon. Maaari ding gamitin ang radiation na panlunas.
Dagdag na impormasyon
hindi normal na pagdurugo malakas na pagdurugo o pagdurugo sa gitna ng buwanang sikloKung maagang makikita ang kanser sa matris, mapapagaling ito. Kung mas abante na ang kanser, mas mahirap na pagalingin.