Prenatal na pangangalaga

Galing ang nilalamang ito sa
Paunang mga Kabanata ng Kapag Walang Doktor ang Kababaihan

Mahalaga ang mga prenatal na konsultasyon para malaman at maagapan ang mga problema—bago ito maging delikado. Hindi mahirap at hindi kailangan ng mamahaling gamit ang mahusay na prenatal. Kaya itong gawin ng maraming tagapaanak, komadrona, health center, at maging ospital. Makakapagligtas ito ng maraming buhay.

Kung buntis ka, sikaping makakuha ng di-bababa sa 3 check-up:

Pagkatantya mo na buntis ka.
Sa bandang ika-6 na buwan ng pagbubuntis.
Isang buwan bago sa takdang panganganak.

Makakatulong ang mga prenatal check-up sa iyo na magdesisyon kung saan pinakamaigeng manganak: sa bahay, sa health center o sa ospital.

Tatanungin ka ng komadrona, tagapaanak o health worker tungkol sa nakaraang pagbubuntis at panganganak, pati anumang problema noon tulad ng malubhang pagdurugo o sanggol na namatay. Makakatulong ito para maghanda kayo pareho sa posibleng pag-ulit ng problema. Magagawa rin ng komadrona na:

tiyaking sapat at tama ang kinakain ng babae, at magpayo ng paraan para sa mas masustansyang pagkain, kung kinakailangan.
magbigay ng tabletang iron at folic acid para makaiwas sa anemia at depekto sa dinadala.
i-check-up ang babae, para matiyak na malusog siya at mahusay ang paglaki ng kanyang dinadala.
magbakuna laban sa tetano, isang sakit na makakapatay sa nanay at sanggol.
magbigay ng anti-malaria na gamot kung laganap ito sa lugar.
magbigay ng test para sa HIV, syphilis at ibang impeksyon na naihahawa sa pagtatalik.
magbigay ng mga gamot para maiwasan ang pagkalat ng HIV mula sa babae papunta sa kanyang sanggol.

Ano ang gagawin sa prenatal check-up

Dapat gawin ng isang tagapaanak o komadrona ang mga sumusunod:

Tingnan ang talukap ng mata at kuko para sa palatandaan ng anemia.
	Suriin ang kamay at mukha para sa pamamanas.

Sukatin ang presyon ng dugo blood pressure.

Alamin ang paglaki ng sanggol. Karaniwan ay 2 daliri ang paglaki ng matris sa bawat buwan. Sa ika-4½ buwan, madalas ay kapantay ito ng pusod. Kung parang sobrang liit o laki, o sobrang bilis ang paglaki, posibleng may problema.

9 buwan

8 buwan

7 buwan

6 buwan

5 buwan

4 buwan

3 buwan

fetoscope

Para malaman kung malusog ang dinadala, puwedeng pakinggan ng komadrona ang tibok ng puso ng sanggol. Posibleng madinig ito sa pagdikit ng tenga sa tiyan ng babae, pero madalas ay hindi mapagiba ang tibok ng puso ng nanay at sanggol. Mas madali kung may fetoscope. Palatandaan din na malusog kung nararamdaman ng babae ang paggalaw araw-araw, at kung gumalaw ito sa araw ng check-up.

Pag-alam sa posisyon ng sanggol
Sa takbo ng pagbubuntis, pangkaraniwan na ilang beses nagpapalit ang posisyon ng sanggol sa matris. Sa gawing katapusan ng pagbubuntis, dapat makaposisyon ang sanggol na nasa ibaba ang ulo. Ito ang pinakamahusay na posisyon sa panganganak. Para matiyak na nasa ibaba ang ulo ng sanggol, kapain ang ulo sa pamamagitan nito:
1. Sabihan ang nanay na huminga nang lubos palabas. Gamit ang dalawang kamay, kapain ang sanggol.	Gamit ang hinlalaki at 2 daliri, idiin dito, sa may tuktok lang ng buto sa taas ng ari o pubic bone. Gamit ang kabilang kamay, kapain ang tuktok ng matris.
Mas malaki at malapad ang puwit ng sanggol... ...at mas matigas at mas bilog ang ulo.	Kaya kung nasa taas ang puwit, mas malaki ang nakakapa sa taas...	....at kung nasa baba ang puwit, mas malaki ang nakakapa sa baba.
2. Maingat na itulak sa magkabilang gilid, una ang isang kamay, tapos ang kabila. Kasabay nito, kapain kung ano ang nangyayari sa katawan ng sanggol gamit ang kabilang kamay habang tinutulak ng isa.
Kung matulak nang maingat ang puwit ng sanggol sa gilid, gagalaw ang buong katawan ng sanggol. Pero kung ang ulo ang matulak nang maingat sa gilid, yuyuko ito sa may leeg at hindi gagalaw ang likod ng katawan.
3. Kapag malapit nang manganak, pupuwesto ang sanggol sa ibaba ng matris para maghanda sa paglabas. Kaya sa bandang dulo ng pagbubuntis, posibleng hindi mo maramdaman ang paggalaw ng ulo ng sanggol.
Kung nasa taas pa ng matris ang sanggol, maigagalaw nang kaunti ang ulo. Pero kung bumaba na ito, hindi na magagalaw ang ulo. Sa unang sanggol ito ng babae, minsan bumababa mga 2 linggo bago magsimula ang labor. Sa mga ika-2 o higit pang sanggol, madalas sa simula na ng labor ito bumababa.